Terug in de Filippijnen & het Manila-monster

Onze volgende stap. Of een stap terug om precies te zien. Terug op de Filippijnen. Na 11 jaar weer op oude vertrouwende, vieze bodem. Manila. Als we over Manila Bay vliegen doemt de oranje-verlichte stad op. De stad waar ik een hoop heb meegemaakt als broekie-alleen-op-de-wereld. Een golf van weemoed als we over de zwarte baai vliegen vol met witte stipjes van de nachtelijke vissermannetjes. De herinneringen komen in flarden terug. Magandang gabi po zijn de eerste vertrouwde woorden als we het vliegveld uitstappen op zoek naar een taxi. De klamme warmte na de kou van Shanghai is eigenlijk wel prettig.

Dan Brown beschrijft deze stad als “gates of hell” en “the sinkhole of the world”. En geef hem eens ongelijk. Aangekomen op de luchthaven van Manila stappen we in het donker in een taxi naar het centrum. Niet veel later praat Leon met de chauffeur over politiek, corruptie, verkiezingen en de gevaarlijke plekken uit de stad. In een meedogenloze hoeveelheid verkeer vindt hij een weg naar ons hotel. We slapen in Makati, het economisch handel en ‘goede’ deel van Manila. Maar bij het verkennen van de buurt worden we al snel geconfronteerd met armoede, sekstoerisme en zwart besmeurde kinderen slapend bedelend op straat.

Het eerste Pinoy biertje drinken we in een Ierse pub vlakbij. Aan de bar hebben we uitzicht op een vijftal mannen, rond 50 tot 70 jaar. De helaasheid der dingen lijkt ze hierheen hebben te gebracht. Waarom zijn ze hier? Vrouwen, seks, gemak? Kunnen ze hier doen en laten wat ze willen zonder dat iemand er wat van zegt? Een van de mannen ziet er maligne uit, grijs vaal van kleur, er hangt iets triestigs over deze groep mannen. Ze drinken bier en kijken regelmatig achterom naar het groepje Filippijnse tienerhoertjes.

Waarom heb ik ook alweer 6 maanden in deze stad doorgebracht? Er lijkt niet veel veranderd aan het veel te drukke verkeer op EDSA, de uitgestrekte sloppenwijken van Pasay City en overal de schreeuwende neonreclames op billboards. Het is nog steeds zo dat een paar vegen over je voorhoofd na een paar uur ‘stadswandeling’ al zwarte sporen achterlaat op je vingertoppen. Misschien nog wel prangender is het geluid overal. Dat staat me nog goed bij van mijn vorige verblijf. Altijd geluid overal in de stad. Overal de toeterende Jeepneys, de kleurrijk en christelijk versierde wagens die je rondrijden. Nog steeds snap ik hun ritsysteem amper. En de MRT en LRT bovengrondse lijnen zijn nu nog drukker. Eerst leek het een oase van AC-gekoelde rust op weg naar je bestemming. Nu sta je met honderden in een rij op het station om je daarna in vrouw-man gescheide wagons te persen. Toch voelt de aanwezigheid van de lichtbruin gekleurde Filippino’s prettig. Een zeldzame verbaasde groet terug als je in Tagalog goedendag zegt doet goed.

Iets wat ook niet veranderd is was het warme wederzien met Stephen en Eric. In het gloed nieuwe Bonifacio Global City in Manila. Herinneringen ophalen, jongensachtige grappen makend en met onze handen de vis en rijst oppeuzelend. Alsof het gister was. Les Tres Terribles weer bij elkaar. Zoals we elkaar destijds noemden en door de mensen van Commed genoemd werden. Onze levens wel een stap verder met Marleen erbij en zij hun gezinslevens. Eric, nu uroloog en werkend op zijn thuisbasis Leyte. Waar hij de verschrikkelijke, indrukwekkende verhalen en foto’s van Haiyan en het vernietigde Tacloban liet zien. Dat is ook niet veranderd; het menselijk lijden onder de natuurkrachten. In januari 2005 de beelden van de modderstromen in Abra, Aurora met eigen ogen te zien. In 2013 de beelden van UERM (Ziekenhuis waar ik stage liep in Quezon City) dat onder extreem hoog water verdween. De beelden van auto’s die ronddobberden op de binnenplaats met schreeuwende mensen erin. Geen enkele bescherming tegen de San Juan rivier. En nu dus de beelden van vernietigd Tacloban waar alleen maar puin te zien is en alleen Eric’s ouderlijke huis nog deels staat. Kortom, een prachtig maar o zo kwetsbaar land.

De straten van manilla zijn overdag vuil en heet. Weinig plekken waar je schaduw kan vinden. In deze hitte vinden we toevlucht in de Greenbelt van Manila, een groot warenhuis waar je zo een dag, al dan niet dagen kan rondstruinen, eten en drinken.

Op zoek naar cultuur stappen we in een volgeladen metro. Het Rizal park, vernoemd naar de grootste vrijheidsstrijders van de Filippijnen ligt er droog-groen bij. Op de spaarzame plekjes schaduw zitten families en stelletjes. Op de plek waar ooit een groot monument zou hebben gestaan staat nu een groot aquapark (lees:circus) waar honderden kinderen wachten tot ze met hun klas naar binnen mogen. Tussen het drukke verkeer door lopen we naar door het historische Spaans koloniale gedeelte van Manila; Intramuros. Hier lopen we door de oude straten, waar paard en wagen nog steeds een plaats hebben naast de grote metalen Jeepneys. Goed onderhouden is deze plek niet. Monumenten, historie, het lijkt geen hoge prioriteit te hebben van het stadsbestuur. We bezoeken een Manila Cathedral, prachtig van binnen, katholiek zoals het grootste deel van de bevolking. Er is net een bruiloft gaande wat we vanuit achterin mee kunnen pikken. Een prachtig moment in deze Dan Brown’s “sinkhole of the world”.

Malapascua

Na alle hectiek in Manila vonden we onze weg naar Malapascua. Malapascua is een klein eiland ten noorden van Cebu, voor duikers een beroemde plek voor zijn Threshershark dive-spot.

De busrit naar de haven in Maya was redelijk comfortabel, open ramen, niet al te druk, er was zelfs wifi! Een pollo-pollo bus met Wifi? Dat is pas vooruitgang. De bus stopte continu in de provinciale hoofdstad, Cebu City, om locals af te zetten en op te pikken. Alle uitlaatgassen blijven hangen in de stad en maken het ademen niet altijd even prettig. Het was een hete dag en het duurde uren voordat we de stad uit kwamen. Eenmaal de stad uit begon de lucht te klaren en het landschap te veranderen. We reden langs de kust met veel bangka bootjes en vissers. Een uur later reden we door een groen bos vol palmbomen waartussen provisorische kleine huisjes gebouwd van spaanplaat en aluminium. Weer een uur later kwamen we langs grote rietsuikerplantages. Onderweg zagen we opvallend veel kerkjes, strak wit of licht blauw van kleur. Tijdens de rit kwam om de haverklap iemand de bus binnen om water, pinda’s en chicharon te verkopen.

Na zo’n 6 uur in de bus kwamen we aan in Maya bay, de haven waar onze boot naar Malapascua vertrekt. De lucht zag er schilderachtig uit, de wolken staken scherp af tegen de blauwe lucht. Er was een regenboog en een paar honderd meter verder scheen een grote lichtbundel door de wolken op het water. Enkele minuten later gevolgd door een fikse regenbui. Binnen enkele minuten waren we doorweekt. Tijdens het schuilen ontmoetten we Nicolas en Marion, een Frans stelletje woonachtig in Hongkong. Na veel onderhandelen met de booteigenaren voeren we even later onder een steeds donker wordende roze rode wolkenpartij naar het eiland.

Mike and Dioses’ Bungalows was voor ons een ideale plek om te slapen. Een grote cottage, waar met gemak 6 mensen in konden slapen, was na wat afdingen voor ons. Heerlijk om zo veel ruimte te hebben. Nog beter was de beschutte plek aan zee waar we heerlijk konden ontspannen en snorkelen.

Mike, de eigenaar, is een Duitser vol verhalen, in geuren en kleuren vertelde hij ons over het reilen en zeilen op het eiland. Hij vertelde ons over het gebrek aan medische zorg. Ondanks de vele duikscholen is er op het hele eiland niet één dokter te vinden. Hij vertelde hoe kon dat er nog steeds geen landingsplaats was voor een helikopter. Het egoïsme van enkele duikscholen, die liever hun boot gebruikten om met toeristen te gaan duiken dan een kritisch zieke patiënt naar Cebu te varen. Hij vertelde over de bureaucratie en de eigenaardigheden van het bestuur van het eiland, corruptie is hier niet ongewoon. Mensen zijn angstig voor de typhoons en al hun natuurgeweld, maar iets constructiefs opzetten in de vorm van schuilplaats of medische zorg komt niet of nauwelijks van de grond.

Wanneer je deze negatieve dingen buiten beschouwing laat is Malapascua verder een heerlijk ontspannen eiland waar het toerisme nog kleinschalig is en alles om het duiken draait. De resorts liggen allen aan een lange strook wit strand. Wanneer je het binnenland in loopt is het leven voor de lokalen ongerept. Vele huizen en ongeordende paden gaan kriskras over het eiland. Er worden honderden hanen gehouden, vastgebonden aan een zit-stok en klaargestoomd voor de rooster-fights. Iedereen lacht en doet vriendelijk en probeert je te helpen daar waar mogelijk.

Op het eiland is een basis school, de middelbare school is in Maya. Hierdoor zijn er met name veel jonge kinderen op het eiland te vinden. Onder deze kinderen troffen wij de Christmas-boyz, een groepje van 4-5 jongens die continu het ene na het andere kerstliedje zongen, anders dan de kinderen die we later op andere plekken zouden tegen komen vroegen zij hier geen geld voor maar hadden ze vooral heel erg veel plezier. Tijdens een van de avonden leerden we Christine en haar vriendinnetjes kennen, 6 jaar oud, met een betoverende glimlach. Schaterend van het lachen maakten ze rekensommetjes en deden we tekenspelletjes in het zand. Een paar dagen later werd er muziek gedraaid en waren Leon en ik samen met onze “volwassen vrienden” opeens ongeremd aan het dansen op het strand tussen een wolk van tientallen 4-6 jarigen.

Thresher Shark diving

4.30u in de ochtend. Nog geen enkele zonnestraal te zien, maar we zitten al op de boot onderweg naar onze eerste duik. Specialité de Malapascua. Een van de weinige plekken in de wereld waar de langstaartige Thresher Shark (Voshaai) richting oppervlakte komt. Een staart die de helft van zijn 3-6m lengte in beslag neemt. Ze komen hier omhoog om schoon gemaakt te worden door cleaner fish. Natuurlijk moeten we dat zien! Ondanks het onchristelijke tijdstip varen we de eerste opkomende oranje zonnestralen tegemoet om in de ochtendkoelte met vele anderen het water in te plonzen. Samen met onze nieuwe Franse duikvrienden Marion en Nicolas. 2 Ervaren duikers die Marleen weer goed laten wennen aan het duiken. Op 30m diepte zitten we op onze knieën in het zand. Turend in het donkerblauwe duister. Handen aan een touw op de bodem, vlak voor de afgrond waar de Monad Shoal 150m de diepte in duikt. Links van me “duik-aapjes” en een hoop bubbels aan de lijn, en rechts van me nog meer. Een beetje een kermis op 30m diepte is het wel. De 4m visibility is niet genoeg om een glimp op te vangen van dit bijzondere dier. Teleurstelling alom als we maar boven gaan. Och, mijn mojo was toch al niet goed voor vandaag. Morgen weer een nieuwe kans. Dit jaar nog geen 2 dagen zonder Thresher sharks aldus de mensen op het duikcentrum.

Tweede dag. Same shit. Veel te vroeg, veel te brak. Maar goed, alles voor die bijzondere haai. Wachten, staren, hopen, nog meer staren… En niks. Teleurgesteld opnieuw omhoog. Mijn mojo was ook deze ochtend niet goed. Maar, een prachtig goedmakertje waren de 3 eagle-rays die sierlijke wapperend door de oceaan cruisen. Toch een derde keer? Nee. Te duur, te vroeg. Marion & Nicolas gingen wel.. 3 Thresher sharks!! En mijn mojo was ook goed. Dus toch een laatste 3e keer gegaan. Staren, hopen, brak voelen, nog meer staren.. BARs luchtdruk die wegtikken. Weer geen haai. Marleen 50 BAR, tijd om omhoog te gaan. Terwijl we richting oppervlakte gaan ineens een schaduw op de bodem. Heel veel “blubblub” en geluid door mijn regulator. Overenthousiast trachten de aandacht van de anderen te trekken. Een sierlijke schaduw trok onder mij door. Een eindeloze staart achter zich aansleurend. Op ongeveer 2 meter achter klaarliggende duikers op de zeebodem. Duikers die in de verte staarde en geen benul hebben gehad wat voor oerbeest achter hen passeerde. Gelukkig we hebben hem gezien, mijn mojo was ook goed vandaag.

 

 

Kalanggaman Island

Denk aan het stereotype idyllische tropische eiland. Kalanggaman komt er dicht bij in de buurt. Na 1,5u varen doemen eerst wat palmbomen en later ook het parelwitte strand eronder op uit de zee. Net verheven boven de turquoise en blauwe golfjes. De blakende zon en de prachtige wall-dives zijn paradijs voor een bangka vol met duikers. Met het goede gezelschap van Marion, Nicolas, Victoria, Melissa, Karin en Doni is het duikfeestje compleet. Dobberen in de 30 graden golfjes, de lange zandstrip aflopen met de stukjes koraal en cowries tussen je tenen.

Vertrek uit Malapascua

Typhoon Nona zorgde voor opschudding, ondanks dat Nona niet direct bij Malapascua aan zou komen hebben we het eiland na 8 heerlijke dagen toch verlaten. Er gingen die ochtend nog maar een handvol boten richting Maya. We hadden nog een tot twee uur voordat het weer echt volledig zou omslaan alsdus de kustwacht informatie. De medewerksters van Mike en Diose’s maakten een wat zenuwachtige en angstige indruk. De locals zijn bij dergelijke weersveranderingen op hun hoede. Ondanks dat een storm veel schade en ellende kan veroorzaken, profiteren ze ook van deze weersomstandigheden. Op momenten als dit krijgen de schippers met hun boten meer macht in handen. De prijzen voor de bootritten vanaf het eiland schieten omhoog en verdubbelen soms makkelijk in tienvoud.. Er kwam heel wat fel onderhandelen aan te pas om voor een enigszins acceptabele prijs de oversteek te maken. Dit kostte echter ook veel tijd. Tijdens “de onderhandelingen” begon het weer te betrekken en vlak voor dat we zouden gaan begon het te regenen en donker te worden. De golven werden hoger en de witte koppen onstuimiger. Ik moet zeggen dat ik de boel bijna wilde afblazen, we konden immers ook blijven, maar drie dagen in de regen en wind op een klein eiland is ook niet alles. We klommen op de boot, het weer was weer opgeklaard en vergeleken met alle rampscenario’s die door mijn hoofd hadden gespookt was het boot tochtje “a piece of cake” en kwamen we met een enkel spatje water en met een aantal ‘slams’ tegen de golven, aan in de haven van Maya. Klaar voor onze rit naar Moalboal, Panagsama, samen met ons nieuwe reisgezelschap Doni (Boston, USA) and Karin (South Africa).

Onderweg naar Moalboal (via Cebu)

We zijn inmiddels alweer 2 weken in de Filippijnen. In de bus van Malapascua naar Cebu om precies te zijn. Geen betere plek voor een overpeinzing. Wat is dat toch met bus- en treinritten? Het gestommel en hotseknots dat de het ritme van gedachtes slaat. De warme, vochtige wind die door de openstaande deur en ramen je wangen streelt en plukjes haren doet wapperen. Groen land dat langstrekt als we toeterend door de heuvels rijden. Stoppen bij elk hutje of palmboom waar iemand wil opstappen. De herkenbare Filipino’s die op flipflops uit de modder en bamboe hutjes tevoorschijn komen. En o zo statig en pezig zijn. Een taai volkje die in de warmte en armoede, maar ook levendig en met een lichte tred hun dagen doorkomen.

De bus staat stil terwijl ik neerkijk op een hutje waar vier kinderen met bonen spelen. Tussen een hele stapel buko’s en lichtgroene mango’s. Vieze korte broekjes en t-shirtjes om hun tengere lichaampjes.

De oma des huizes stapt op onze bus terwijl ze de sisal tassen met hout de bus in tilt. Onder het toeziende oog van de loom herkauwende carabao. Behalve wat kokosplantages en wat bananen bomen vraag je je af waar ze van leven. Al zien de mensen er niet ongezond uit en lijkt het tropische klimaat genoeg te kunnen leveren om van te leven.

Tijden zijn toch wel wat veranderd sinds 11 jaar geleden. Het is rustiger en stabieler geworden als ik de verhalen mag geloven. Met name politiek dan. Sinds 2004 zit Gloria Macapagal Arroyo achter de tralies van haar ziekenhuiskamer (oud-president aka dictator) en zijn er geen dagelijkse onderdrukkingen en moordpartijen van lokale leiders meer. De huidige president lijkt zowaar zelfs de hele corrupte top van het land aan te pakken. Het rechtssysteem, de politiek en druist zelfs in tegen de almachtige katholieke kerk met abortus wetgeving. En lijkt zelf de Sharia toe te staan in Mindanao om de gevechten met de islamitische Abbu Sayaf ten einde te brengen en Mindanao bij de Filippijnen te houden. Het levert hem ook veel vijanden op.

Veel economische vooruitgang heb ik nog niet gezien. Village life is nog steeds zoals ik het kende. Manila is nog drukker en nog viezer geworden. Dezelfde minderjarige hoertjes lopen rond tussen de 60+ rondbuikige blanke mannen en SM MegaMall begint al enigszins in verval te raken. Maar misschien zijn 2 weken nog wat kort om dit te concluderen.

Moalboal Panagsama

In een grote bungalow van Pacitas wonen Doni, Karin, Leon en ik al een aantal dagen “samen”. Ieder een eigen kamer maar wel een gedeelde woonruimte, inclusief burgerlijke stoeltjes, kleedjes, tv, eettafel en keuken.

In Panasagma doken we met Seaquest Dive Center op zoek naar de wolken sardientjes. Lang duurde deze zoektocht niet want nadat we een prachtige Frogfish zagen keken we naar boven en zagen we een grote groep met duizenden, nee wel miljoenen sardientjes schichtig door het water dansen. Zo nu en dan kalm, dan weer razendsnel wegschieten bij het aanvallen van een van de jackfish of baracuda’s. Een prachtig schouwspel. Om duikend of snorkelend in de grijze massa van visjes te zwemmen. Miljoenen visjes die als een bol of trechter in het water achter elkaar aanzwemmen. Eenmaal in de wolk vormen ze een metershoge koker om je heen en onder je door. Muren van 5-25cm sardientjes die hun zilveren buiken in het zonlicht laten schitteren. King of my castle!

Niet alleen sardientjes. Ook Pescador Island, was erg indrukwekkend. Kraakhelder water met daarin de mooiste koralen die ik tot dusver had gezien, allemaal op enkele meters van de oppervlakte waardoor de kleuren nog mooier en uitgesproken waren. Hard en zacht koraal, waartussen zich honderden kleine felblauwe, gele, roze, rode, oranje, zilveren en paarse visjes krioelen. We duiken langs een muur vol koralen en vissen en we laten ons meevoeren door een zachte current. Op safari onder water. Dit gaat nooit vervelen.